ماش

مزاج :گرم و خشک
خاصیت : باز کننده ، زداینده ، در پاک نمودن اندام های داخلی بسیار مؤثر و نیرویی اسهال کننده هم دارد .
ورم و جوش :ورم سخت را نرم می کند و به ویژه علاج ورم پستان است .
زخم و قرحه :با عسل ضماد شود زخم ها را بهم می آورد و زخم گندیده را از میان بر می دارد .
مفاصل :داروی بیماری اعصاب و اگر با عسل باشد بهتر است .
اندام های غذا :داروی بیماری های کبد است و بند آمدن های کبد را باز می کند .
علاج طحال و یرقان سودایی است به شرطی که هفت روز پیاپی بخورند .
اندام های دفعی :راه بندان زهدان را باز می کند . بی اختیاری ادرار را از بین می برد .
بول و حیض را راه می اندازد .علاج درد گرده است .
اگر با عسل فرزجه بشود زهدان را می پالاید . اگر دو مثقال از این دارو با عسل یا انجیر شیاف گردد بلغم را می راند .
زهرها : پادزهر سمی است که بعضی آن را (اورقطون )می نامند .
این گیاه شاخه های باریک سرخ مایل به سیاهی یا سبز است . گلش سرخ تیره و تلخ مزه و کمی گیرنده است یا تند مزه است و تلخ نیست .

من ((ماش )) هستم !
 ایرانیان قدیم به من ((مچ )) مى گفتند و اعراب آن را معرب کرده ، به صورت ماش در آمدم . زادگاه اولیه من ایران و نوع دیگرم در هندوستان است . با اینکه یکى از حبوبات امروزى جز در آش ماش که یکى از غذاهاى صددرصد ایرانى است ، مرا در خوراکى هاى دیگر ندیده اند و نیز جاى تعجب است که مؤ لفین کتاب هاى لغت نامه مرا یا گیاه دیگرى که از خانواده نخود فرنگى است اشتباه کرده ، و اغلب مرا بجاى آن معرفى مى نمایند و چون براى توضیح این موضوع ناچارم بر خلاف رویه ى زبان خوراکیها دو لغت خارجى به کار برم از خوانندگان عزیز پوزش مى طلبم . در زبان فرانسه به من ((وس )) مى گویند. ولى در بسیارى از لغت نامه ها ((ارس )) را ماش ترجمه کرده اند. فارسى ((ارس )) گاودانه و عربى آن ((حب البقر)) و در کتاب هاى علمى قدیم ((کرسنه )) خوانده شده ، دانه آن کمى از من بزرگتر است ، من از نظر مواد قندى و نشاسته اى ، ضعیف و از نظر مواد سفیده اى غنى هستم ، و در حقیقت قدرت سازندگى من بیشتر از خاصیت غذایى من مى باشد، و به همین جهت مى توانم ادعا کنم که براى رژیم غذایى بهتر از من پیدا نمى شود...
با اینکه من از قدیم در ایران فراوان بوده ، و هستم ، و با اینکه خیلى زود گرسنه را سیر مى کنم ، و هیچگونه خاصیت چاق کردن ندارم ، و از خوردن من ضررى متوجه اشخاص نمى شود. معذلک پزشکان و داروسازان و غذاشناسان مرا نادیده گرفته ، و براى لاغر شدن و لاغر کردن از من استفاده نمى کنند. من از تمام حبوبات زودتر هضم میشوم ، و به هیچوجه در معده نفخ نمى کنم . مشروط بر اینکه پوست مرا گرفته باشند، و در غیر این صورت ، پوست دانه من قابض بوده ، و ایجاد یبوست مى نمایند، به علت داشتم ویتامین هاى آ و ب مقوى نیروى بینایى و اعصاب مى باشم ... درمان سردرد حاد و آب ریزش بینى هستم . سرفه و تب را تسکین مى دهم ، پخته من با روغن بادام و سایر روغن هاى گیاهى مولد خون صالح است ، و پخته من با پوست و ترشى ها، شکم روش را بند مى آورد.
یکى از مشخصات من آن است که با وجود سردى که دارم ، لوزالمعده را وادار به ترشح انسولین نکرده ، و قند خون را پایین نمى آورم . طبیعت در وجود من درشتى و نرمى را به در آمیخته است هم براى لینت و هم براى بند آمدن شکم روش مفید مى باشم ، اگر مقصود از خوردن من لینت مزاج باشد، از دانه هاى پوست کنده من استفاده کنید، و برعکس براى قبض ‍ معده ، مرا با پوست به کار برید، و براى این کار بهتر است دانه پوست نکنده مرا بو داده ، و بعد بپزید و با دانه هاى مرا با پوست در آب جوشانده و آب آن را که حاوى لعاب و ماده نرم کننده اى است ، دور بریزید و بعد آب تاره ریخته ، دوباره بپزید و میل نمایید و اگر مقصودتان از جمع کردن مزاج تسکین فشار صفرا و خون باشد، مرا با انار و یا سماق میل نمایید.
پیران و صاحبان مزاج سرد و کسانى که در معده شان رطوبت زیاد است ، باید مرا همراه با ادویه مثل - دارچین - فلفل - زنجبیل - خردل میل نمایند و صاحبان مزاج گرم بهتر است به غذاهاى خود که با من درست مى کنند، چاشنى هاى ترش مثل : رب انار - رب گوجه و آب سماق و غیره بزنند - پماد پخته من ، یا سرکه براى اگزما و امراض جلدى نافع است ، مالیدن پخته دانه هاى من به اعصابى که خواب رفته و بى حس شده اند، مفید است و درد آنها را تسکین مى دهد.
یکى از برادران من در هندوستان به عمل مى آید و داراى لعاب بیشترى بوده و به آن ماشدارو مى گویند.
با من مى توانید ماش پلو - آش ماش و قلیه کدو با ماش که از غذاهاى ایرانى هستند تهیه کنید - در آش ماش شلغم - کدو و هویج هم مى توانید اضافه کنید، و به خواص آن بیفزایید. آش ماش با شلغم مرهم سینه بوده ، آن را نرم و باز مى نماید.
براى تهیه قلیه کدو با ماش - کدو و گوشت را کمى سرخ کرده ، و آب ریخته بگذارید بجوشد. بعد دانه هاى پوست کنده و مقشر مرا جداگانه با آب پخته به آن بیفزایند، و بعد روى آتش بگذارید، و به هم بزنید تا آب تقریبا تمام شود، و بعد به آن پیاز داغ یا سیر داغ اضافه کنید. بعضى ها به آن مقدارى کوفته ریزه اضافه مى کنند. قلیه هویج یا ماش هم به همین دستور تهیه مى شود، و قلیه کدو و هویج با ماش طعم خوشى دارد.

نخود

گیاه شناسی
نخود گیاهی است یکساله و از خانواده حبوبات که بلندی بوته آن به حدود 30 سانتیمتر می رسد .
ساقه این گیاهپ پوشیده از تارهای غده ای است . برگهای آن مرکب از 13 تا 17 برگچه کوچک و دندانه دار می باشد . گلهای آن سفید رنگ مایل به قرمز یا آبی بطورتک تک بر روی ساقه قرار درد . میوه آن بصورت نیام و غلاف آن کوچک ،‌متورم و نوک تیز بطول 2 تا 3 سانتیمتر است که در آن یک دانه نخود به رنگ نخودی یا سیاه قرار دارد .
نخود یکی از حبوبات مغذی و انرژی زا و پر مصرف است
خواص داروئی:
نخود بعلت دارا بودن اسید های آمینه مختلف ،‌ویتامین ها و مواد معدنی غذای بسیار خوبی است .
نخود از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و با همه خواص بیشماری که درد نفاخ و دیر هضم می باشد و نباید در خوردن آن افراط کرد .
1)نخود کمی ملین است
2)نخود اثر ادرار آور و قاعده آور دارد
3)نخود کرم کش است
4)برای برطرف کردن درد سینه و ریه بای نخود را با کمی نمک پخت و آب ژله مانند آنرا خورد .
5)روغن نخود برای تقویت مو موثر است شب ها آن را به سر بمالید و صبح مو را بشوئید
6)روغن نخود را اگر به سر بمالید سردرد را شفا می دهد .
7)روغن نخود را بر روی دندانی که درد می کند بمالید درد را برطرف خواهد کرد .
8)روغن نخود را اگر به زیرشکم بمالید برای تقویت نیروی جنسی موثر است
9)افراد گرم مزاج باید نخود را با سکنجبین بخورند تا از نفخ شکم جلوگیری کند
10) نخود را می توان برای دفع رسوبات دری و درمان زردی بکار برد
11)نخود درمان کننده قولنج های کلیوی است
12)نخود را بصورت در در آورید و روی رخم های چرکین بگذارید آنها را باز کرده و الیتام می دهد
13)یکی از غذاهای مغذی که سرشار از پروتیئن های گیاهی ، ویتامین ها و مواد معدنی است هموس می باشد که در کشورهای عربی جزو غذاهای اصلی آنهاست .گیاه خواران هموس را جانشین گوشت می کنند این غذا از نخود پخته و کره کنجد که تاهینی نامیده می شود درست می شود یکی از حبوبات مهم در آش رشته میباشد و خواص درمانی زیادی دارد

 من ((نخود)) هستم
 پوست را ضد عفونى مى کنم .
ضماد من با عسل ، زخم و جراحات سرطانى را باز مى کند.
طبق دستور مرا مصرف کنید تا جوانى از دست رفته را باز یابید.
با روغن زیتون اگر مخلوط شوم موى سر را تقویت مى کنم .
و صدها خاصیت دیگر دارم که کمتر کسى از آن ها باخبر است ..
با اینکه من نخود هر آشى مى باشم ، از دوستان قدیمى شما مى باشم . اعراب به من حمص و هوجید گفته اند و در فارسى به بو داده ى من نخودچى گویند - دانه هاى نارس مرا به عنوان نخود سبز مى فروشند و لپه سبز مرا لپه سبز مى گویند. برگهاى تازه و خشک من علوفه خوبى براى حیوانات است - من مثل باقلا و لوبیا از حبوبات غذایى هستم و داراى انواع و اقسام مى باشم . بهترین نوع من نوع سفید درشت و سبز است . نوع وحشى من کمى تلخ است و کمتر به آن توجه مى شود. یک نوع سیاه هم دارم که به نخود سیاه معروف شده ، و چون کمیاب است . وقتى بخواهند کسى را مدتى سر در گم کنند، آن را به دنبال نخود سیاه مى فرستند - غلاف دانه هاى من داراى ترشحى ترش است ، که معمولا این ترشى شب به صورت تبخیر از آن خارج مى شود و چون پارچه اى روى آن بیندازند، و صبح آن را بفشارند، آب ترشى از آن خارج مى شود و به همین جهت است که آن را شبنم نخود گویند - این ترشى در یک نوع من که اطراف یزد به عمل مى آید زیاد است و از آن گرد ترشى به نام گرد نخود مى گیرند که چاشنى غذا مى باشد. این گرد داراى اسیدهاى مختلف مخصوصا اسید اگزالیک است . لذا خوردن آن براى کسانى که کلیه خوب ندارند، و همچنین کسانى که مبتلا به سنگ مى باشند خوب نیست .
دانه هاى من زهکش جگر - سپرز و کلیه است - ضد عفونى کننده پوستى و جهت جرب چرکى و جوشهاى پوستى مفید است - ضماد آن اورام را نرم مى کند و براى فرو بردن ورم بناگوش تجویز مى شود.
ضماد من با عسل جهت باز کردن زخم و جراحات سرطانى توصیه شده است . خوردن نوع زودپز من ملین شکم است - حرارت بدن را زیاد مى کند خونساز بوده و قدرت غذایى آن بیشتر از حبوبات است . پخته آن در شیر تازه جهت باز شدن گرفتگى آواز مفید است . مشروط بر آن که همراه با تب نباشد و چون با تب باشد، بهتر است آن را با آب پخته و میل نمایند. چنانچه دانه هاى مرا یک شب در سرکه خیس کرده و صبح ناشتا میل نمایند، و در آن روز غذاى دیگرى نخورند، کرم معده را خواهد کشت - آب پخته من با کمى نمک لیزى معده را از بین مى برد. مدر است ، خوردن دانه هاى پخته من بین طعام بر هضم آن کمک مى کند، و چون با من حلیم بپزند و با سرکه بخورند، و در آب جوشانیده من بنشینند جهت درمان درد نشیمنگاه و پاک کردن رحم و اخراج کرم شکم نافع است و چون مرا در آب خیسانده ، و خام بخورند و آب خیسانده آنرا با عسل شیرین کرده ، بالاى آن بنوشند جهت برگشت جوانى و شهوت ماءیوسان بى نظیر است ، خوردن نخود گرم قبل از سرد شدن جهت بواسیر خونى آزموده شده است . مضمضه و نوشیدن آب خیسانده سبز تازه من ، جهت از بین رفتن ورم لثه و درد دندان نافع است و روغن نخود که از جوشاندن من در روغن زیتون بدست مى آید، مقوى مو و شهوت مى باشد و جهت تسکین درد دندان و دردهاى سرد و جذام بسیار مفید است . خوردن دانه ى من جهت امراض ‍ نامبرده و باز شدن رنگ رخسار و آواز و مالیدن من جهت تقویت قوه باه مفید مى باشد. ضماد من جهت پاک شدن خال هاى سفید و سیاه و کک و مک و امثال آن مفید است . اگر آب خیسانده مرا به صورت بمالید رنگ رخسار را باز مى کند و شخص را خوش آب و رنگ مى نماید - جوشانده نوع سیاه من ، براى زنان آبستن خوب نیست . زیرا مسقط جنین مى باشد. این جوشانده خردکننده سنگ هاى کلیه و مثانه است و نخود سیاه در جمیع احوال قوى تر از نوع سفید است ، مخصوصا پادزهر خوبى است . این نخود جهت استسقاء یرقان و کیسه ى صفرا تجویز مى شود. بادشکن بوده ، و براى مبتلایان به جذام بسیار نافع است . ضماد اقسام من جهت برطرف کردن زردى چهره و کچلى فاووس (نوع کچلى که سر را طاس مى کند) و خارش ‍ پوست و امراض مفاصل و تقویت مو نافع است . زیاده روى در خوردن من مضر رحم و مثانه است ، تازه ى من دیر هضم و نفاخ است ، و براى رفع نفخ آن مى توان از زیره استفاده کرد. خوردن آب بعد از من مضر است ، وقتى گوشت را با آب نخود مى پزید به پختن گوشت کمک کرده ، و آنرا نرم مى کند. چون قسمتى از لباس خون آلود شود، شستشوى آن با نخود لکه هاى خون را پاک مى کند اگر 10 گرم مرا بکوبند و با گلاب داغ ضماد نمایند، درد پشت را تسکین میدهم . برگهاى نخود داراى اسید اگزالیک و جوهر لیمو است ، و دم کردن آن پیشاب آور است
نخود سبز
تازه و سبز من سرشار از ویتامین آ - ب و ث است و داراى سلولز زیادى است . و با آن روده ها را جارو مى کند. اگر شما داراى معده ى ضعیف بوده ، و نمى توانید نخود تازه را هضم کنید، با غذاى خود کمى زیره میل نمایید. وقتى سبز من خشک مى شود، ویتامین ((ث )) خود را از دست مى دهد - اگر مرا لپه نکرده و نکوبیده میل نمایند، هضم نشده دفع مى شوم .
نخود فرنگى
من نوعى نخود سبز هستم که در زمان ناصر الدین شاه به وسیله اتابک به ایران آمدم . ویتامین هاى من بیشتر از نخود معمولى است .
خلر یا جلیان
اسم من خلر است به من جلیان - ململى - بسله و کلول نیز مى گویند. غلاف دانه هاى من شبیه باقلا است و پنج نوع است . آنچه غلاف آن از باقلا کوچکتر و پوست آن ضخیم تر و عریض تر و دانه ى آن سفید بوده به اندازه نخود است ، آن را جلیان سفید گویند که در رشت با آن باقلا قاتق مى سازند و آنچه دانه ى آن کوچک و پهن است ، جلیان سیاه گویند. در شیراز به این نوع جلیان مشو و در اردستان و نواحى کرمان آن را کونیا کرد خوانند خوردن پخته ى آن با عسل جهت سرفه و پاک کردن ریه و درد سینه و نرم کردن آن ها و از بین بردن اخلاط فاسد و خارج کردن فضولات کثیف از امعاء مفید است . شیر - ادرار و حیض را زیاد مى کند. ضماد انواع خلر جهت تقویت اعضاء و پاک کردن کک مک و با عسل جهت از بین بردن اورام نافع است ، بخور آن سبب جمع شدن مورچه مى شود، و چون گاو آنرا بخورد، فربه خواهد شد و شیر زیادى خواهد داد - ادامه در خوراک آن باعث تشنگى ، و خوردن تر و تازه و ناپخته ى آن تولید سرگیجه مى کند. مخصوصا نوعى از آن که کمى پهن است - مقدار خوراک آن تا ده گرم است . نوع وحشى خلر در زیاد کردن شیر تاءثیر بیشترى دارد.

لپه
لپه نوعى نخود ریز است که مقدار زیادترى سلولز دارد، و مواد قندى آن نیز زیادتر است .
خواص درمانى آن مانند نخود سبز مى باشد.

گندم

گندم پر از املاح معدنی است. اگر طالب کسب ویتامین های گوناگون هستید، به سراغ گندم بروید.حریره گندم با شکر و بادام برای خونریزی سینه مفید است.گندم، جلوی سرطان روده را می‌گیرد.
ترکیبات شیمیایی
هر چند مواد متشکله گندم در انواع مختلف فرق می کند، ولی بطور متوسط
در صد قسمت گندم، مواد زیر دیده می شود:
- آب 13.65 درصد
- سلولز 2.53 درصد
- نشاسته و دکسترین 66.77 درصد
- مواد قندی 1.45 درصد
- مواد معطر 1.85 درصد
- مواد سفیده ای و گلوتن 12.58 درصد
- چربی 1.75 درصد
- ضمنا مقدار کافی املاح معدنی و ویتامین های گوناگون داشته و برای انسان غذای نسبتا کاملی است. علاوه بر مصرف تغذیه ، گندم دارای اثر درمانی بسیار می باشد .
اگر آرد گندم بر روی پوست مالش دهید، التهاب و ورم آنرا از بین می بردو به همین منظور، از قدیم گندم را در تسکین التهاب ، باد سرخ بکار می بردند و برای این منظور با مقداری مواد ضد عفونی کننده همراه می نمودند تا میکرب آنرا نیز از بین ببرد .
در صنعت از آرد گندم نشاسته می گیرند. ضماد سوخته ی گندم با موم و روغن جهت جلای رخسار بی نظیر است - گندم چاق کننده و مقوی غرایز جنسی است و بین غذاهایی که با گندم ساخته می شود، سمنو از همه قوی تر است، پخته گندم با شکر و بادام به صورت حریره ،
چنانکه کم کم خورده شود، درمان خونریزی سینه است .
ضماد پخته گندم با روغن زیتون جهت فروبردن ورمهای گرم و آب پیاز جهت ورمهای سرد مفید است ، و با آب گشنیز جهت تحلیل ورمهای گرم و خنازیر و غدد مجرب است .
پخته گندم با سکنجبین جهت بثورات آبکی سودمند می باشد.
روغن گندم که از جوشاندن و پختن گندم در روغن زیتون بدست می آید. جهت رفع قوبا (زخم های جلدی که منشاء عصبی دارد) مخصوصا قوبای اطفال و همچنین پاک شدن کک و مک و معالجه کچلی و ریزش طبقات شاخی پوست مفید است .
جوشانده سبوس گندم درمان سرفه و زکام های سخت است . جوشانده ی سبوس گندم که با عسل شیرین شده باشد، بعد از غذا یبوست هایی را که منشاء آنها تنبلی کبد و تحریکات روده باشد درمان می کند. از سبوس گندم می توان نان سیاه هم تهیه کرد، ولی سنگین بوده ترشی معده را زیاد
می کند.
مبتلایان به زخم معده -سرطان دستگاه هاضمه و آپاندیس بایستی از سبوس گندم پرهیز نمایند.
به زنان حامله توصیه کنید که از سوپ گندم که دارای املاح کلسیم - فلوئور و سیلیس و ویتامین های ((ب و پ )) می باشد حتما استفاده کنند. در نان مصرف میشود

گردو

گیاه شناسی
گردو درختی است زیبا و سایه افکن که بعنوان درخت زینتی بکار می رود . این درخت در مناطق معتدل دنیا رشد و پرورش می یابد .
گلهای نر و ماده روی یک پایه قرار دارند سنبله گلهای نر بصورت آویخته است ولی گلهای ماده آن بوضع قائم روی شاخه قرار دارد .
میوه گردو ، گرد و در درون مغز قرار دارد و در فاصله های پدره های نازکی قرار گرفته است . قشری که روی مغز گردو است سبز رنگ و کمی گوشتی می باشد
درخت گردو هنگامیکه به سن بیست سالگی می رسد شروع به میوه دادن می کند و بالاترین باروری خود را در سنین پنجاه سالگی دارد .
از تمام قسمتهای درخت گردو استفاده طبی به عمل می آید .
خواص داروئی:
گردو از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است روغن گردو که از قدیم برای پختن غذاها از آن استفاده می شد است روغنی است به رنگ زرد روشن که دارای طعم مطبوع و ملایم است و باسانی تند (اکسیده ) می شود.
1)گردو خون ساز و تصفیه کننده خون است
2)گردو درمان کننده بیماریهای ریوی است
3)گردو مسکن دل پیچه است
4)اگر از گردو و عسل و مربا درست کنید برای اشخاص لاغر وتقویت و تحریک نیروی جنسی مفید است.
5)مربای گردو ملین بوده و آپاندیس را تقویت می کند
6)خوردن گردو از تشکیل سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا جلوگیری می کند
7)پوست درخت گردو و پوست سبز گردو قابض است
8)خوردن گردو برای تقویت جنسی مفید است
9)گردو را با انجیر و موز بخورید مقوی حواس و مغز است
10)اگر پوست تاز گردو را به دندان و لثه بمالید لثه و دندان را تقویت می کند
11)دم کرده برگ درخت گردو برای درمان ورم مفاصل مفید است
12)50 گرم برگ گردو را در یک لیتر آبجوش ریخته و بمدت چند دققیه بجوشانید این جوشانده برای شست و شوی زخم ها و التیام انها بسیار مفید است .
13) دم کرده برگ درخت گردو برای درمان ترشحات زنانه و بیماری سل مفید است
14)جوشانده برگ درخت گردو درمان کننده سر درد ، سرمازدگی و بیماریهای پوستی است
15)شیره قسمت سبز میوه را اگر چند بار روی زگیل بمالید آنرا از بین می برد
16)قسمت سبز و تازه میوه گردو را اگر با آب بجوشانید و موهای خود را با آن رنگ کنید رنگ قهو ه ای به مو می دهد .
17)برگ تازه درخت گردو حشرات موذی مانند بید و ساس را از بین می برد.
18)اگر زن حامله روزی یک عدد گردو بخورد پس از زایمان پوست شکمش زیبایی خود را حفظ خواهد کرد
19)چون گردو دارای مس می باشد بنابراین به جذب آهن در بدن کمک می کند
مضرات :
گردو با داشتن مواد مغذی زیاد غذای بسیار خوبی است ولی نباید در خوردن آن اسراف کرد زیرا زیاده روی آن باعث ورم لوزه و زخم دهان می شود . مخصوصا گردو برای گرم مزاج ها خوب نیست و معمولا بهتر است اینگونه افراد بعد از خوردن گردو دهان خود را بشویند و یا انار ترش و یا کمی سکنجبین یا سرکه بخورند . مغز گردو لطیف است و در اثر ماندن کهنه می شود ورنگ آن زرد یا قهو ه ای و طعمش تند می شود و باعث مسمومیت خواهد شد و نباید از آن استفاده شود .

کدو

کدو گیاهی است یکساله و خزنده که برگهای آن بشکل قلب و پهن و پوشیده از کرک ریز می باشد . گلهای زرد رنگ است و گل نر و گل ماده آن روی یک پایه قرار دارد . ریشه آن باریک و بلند ، کمی شیرین است . کدو انواع مختلف دارد مانند کدوی حلوایی ، کدوی تنبل یا کدوی زرد ،کدوی خورشی یا کدوی سبز .
نوعی از کدوی حلوایی در کانادا و آمریکا و بعضی نقاط دنیا می روید که بسیار بزرگ می شود و گاهی وزن آن مرباتا 60 کیلوگرم نیز می رسد . در آمریکا و کانادا این کدوها را برای شب هالوین بکار میبرند و با آن رو کیک درست می کنند .
خواص داروئی:
خواص کدو و تخم کدو :
کدو از لحاظ طب قدیم ایران سرد و تر یعنی خنک کننده و مرطوب کننده است و از لحاظ شیمیایی بدن را قلیایی می کند . کدو هم مانند بادمجان چون دارای کالری است بنابراین مهمترین غذا برای کسانی است که می خواهند وزن کم کنند .
1)تخم کدوی خام اثر دفع کرم روده دارد و چون سمی نیست اطفال نیز می توانند از آن استفاده کنند . برای این منظور باید مقدر 50 گرم تخم کدو را پودر کرده و با عسل مخلوط نموده و مصرف کنید و باید بعد از چهار ساعت یک مسهل مانند روغن کرچک بخورید که کرمها را دفع کند .
2)کدو اثر ملین ، مدر و رفع یبوست و رفع سوء هاضمه را دارد
3)به اشخاصی که تب دارند کدو می دهند تب را پائین می آورد
4)کدو برای اشخاص گرم مزاج و صفراوی غذای خوبی است
5)کدو خونساز است و برای استفاده از این خاصیت کدو باید آنرا همراه با آب غوره و یا سرکه در روغن زیتون پخت و مصرف نمود
6)برای رفع دندان درد آب کدو قرقره کنید
7)برای درمان گوش درد چند قطره آب کدو در گوش بچکانید
8)برای برطرف کردن التهاب معده ، کبد و کلیه کدوی پخته را روی این اعضاء بگذارید
9)پوست کدو را خشک کنید خوردن آن درمان بواسیر و خونریزی معده و روده است
10)تخم کدو درمان کنننده سرفه و برطرف کننده اخلاط خون است
11)برای زخم روده ها و مثانه و سوزش مجرای ادرار تخم کدو مصرف کنید
12)روغن تخم کدو برای رفع تب و دل پیچه مفید است
13)کدو و تخم کدو هر دو برای پیشگیری سرطان مفید می باشند
14)تخم کدو علاج کننده سرطان پروستات و برطرف کننده ورم پروستات می باشد در مادران بالاتر از سن چهل معمولا غده پروستات شروع به بزرگ شدن می کند و بنابراین این اشخاص باید چند روز در هفته کدو حلوایی یا تخم کدو بخورند .
15)کدو و تخم کدو در پیشگیری سرطان ریه بسیار موثر است و اشخاص سیگاری و حتی آنهائیکه با این اشخاص زندگی می کنند و باصطلاح سیگاری دست دوم هستند برای اینکه مریض نشوند باید از کدو استفاده کنند .
خواص کدو از نظر احادیث :
بر مغز و عقل می افزاید ، قلب غمگین را محکم میکند و برای درد قولنج مفید است.

قارچ

در گذشته قارچ را از مراتع و جنگل ها جمع می کردند. امروزه درکارگاه های صنعتی تولید و در تمام سال در اکثر مغازه ها وسوپرمارکت ها عرضه می گردد.
"قارچ استخوان ها را تقویت می کند، خستگی را رفع می کند وکمبود ویتامین D را جبران می کند." اکثر مواد غذایی در طبیعت به مقدار کافی ویتامین D دارند؛ مثل ماهی، قارچ و بعضی از انوع پنیرها.
افرادی که مدت طولانی در تخت هستند و یا اصولاً بیرون نمی روند، غالباً ازکمبود ویتامین D رنج می برند و این امر به استخوان های آنها صدمه می زند. ویتامین D باعث می شود
که کلسیم در روده جذب شده و بلافاصله در استخوانها بکار رود.
افراد مسن غالباً به مرض بی آهک شدن استخوان( پوکی استخوان ) مبتلا هستند. آنها بایستی
از رژیم غذائی استفاده کنند که دارای ویتامین D می باشد مثل قارچ. یک پرس قارچ(200 گرم) نیاز روزانه به ویتامین D را تامین می کند.
برای اینکه تمام مواد مغذی از موادغذائی به بهترین صورت جذب شوند، نیاز به ویتامین های گروه B می باشد. قارچ یک دسته از این ویتامین های سوخت و ساز را تامین می کند. هر سلول در بدن ما به ویتامین B2 موجود در قارچ نیاز دارد تا بتواند انرژی کسب کند. برای اینکه انسان زود خسته و کم حوصله نشود، اعصاب هم نیاز به ویتامین B2 دارند.
وظیفه بیوتین موجود در قارچ در سوخت و ساز بدن این است که انرژی را آماده نگه می دارد و اسید فولیک در سوخت و ساز پروتئین و مواد اصلی ژن ها نقش مهمی را بازی می کند. خانم ها بطور متوسط 90% مقدار ویتامین B2 توصیه شده را دارا می باشند و بندرت یک زن اسید فولیک را به اندازه لازم جذب می کند. بنابراین برای حل این مشکل بایستی خانمها در رژیم غذائی خود غالباً از قارچ استفاده کنند.
معمولاً قارچ را بایستی فقط بصورت پخته میل کرد. چون که قارچ ها آلوده به موادی هستند
که فقط در اثر پختن از بین می روند. ولی قارچ هایی را که در واحدهای صنعتی تولید می شوند، می توان بدون هیچ مشکلی پس از تمیز کردن مصرف کرد.
خواص قارچ از نظر احادیث :
قارچ از بهشت میباشد و آبش شفای چشم است.

غلات ....

غلات در واقع گونه ای از خانواده گندمیان (گرامینه ها) هستند که گیاهان علفی تک لپه ای بوده و دانه های ریز آنها، مصرف خوراکی دارد. غلات گیاهانی یک ساله هستند، یعنی چرخه ی زندگی خود را در یک فصل زراعی به پایان می رسانند.
گونه های سردسیری غلات (گندم، جو و چاودار) در فصل پاییز و اوایل بهار کشت شده و در اواسط تا اواخر تابستان هم برداشت می شوند. گونه های گرمسیری غلات (برنج، ذرت، ذرت خوشه ای و ارزن) نیز با توجه به شرایط آب و هوایی در اواخر بهار یا اوایل تابستان کشت شده و اواخر تابستان یا اوایل پاییز هم برداشت می شوند.

تاریخچه
هزاران سال است که این گونه گیاهان، در تأمین غذای بشر نقش حیاتی ایفا می کنند. باستان شناسان جوامع ابتدایی توانسته اند از ویرانه های قدیمی مراکز سکونت انسان، دلایلی به دست آورند که نشان می دهد غلات در تمدن های اولیه بشری هم کشت می شده اند و برای مثال، گندم در سرزمین حاصلخیز بین النهرین به عمل می آمده است. بین النهرین امروزه بخش هایی از ترکیه، عراق، سوریه و ایران را تشکیل می دهد. شواهد به دست آمده نشان می دهد که در 16.000 تا 10.000 سال قبل از میلاد، انسان ما قبل تاریخ در این ناحیه گندم تولید می کرده است.
همچنین هر جا که جامعه ای تشکیل شده، یکی از انواع غلات در پیدایش آن نقش داشته اند. مثلاً برنج در تشکیل جوامع نخستین کشور چین و ذرت هم در تشکیل جوامع آفریقایی مؤثر بوده اند.

انواع غلات
گندم: به آب و هوای خنک در فصل رشد، آب و هوای گرم و خشک در فصل برداشت نیاز دارد.
برنج: آبیاری و بارندگی در کشت این گیاه ضروری است. میانگین دما در 4 تا 6 ماه از فصل زراعی باید 21 درجه سانتی گراد یا بالاتر باشد.
ذرت: به آب و هوای گرم با رطوبت کافی نیازمند است. این گیاه معمولاً در آمریکای شمالی و جنوبی و همچنین آفریقا کشت می شود.
جو: به آب و هوای خنک در فصل رشد نیاز دارد. جو مطمئن ترین غلات در شرایط شوری خاک، خشکی یا سرمای زمستان است. جو در زمین هایی که گندم قادر به رشد در آنها نیست هم پرورش می یابد.
ارزن: از پر محصول ترین غلات در شرایط خشک است و در خاک های غیر حاصلخیز هم رشد می کند. این ماده در آسیا و آفریقا، ماده غذایی مهمی برای انسان و دام می باشد.
جو دوسر: سابقاً خوراک اصلی مردم اسکاتلند محسوب می شد. در سراسر دنیا از این ماده غذایی به عنوان خوراک دام هم استفاده می نمودند.
چاودار یا گندم سیاه: از سازگارترین غلات نسبت به شرایط سخت آب و هوایی است. در آب و هوای سرد کشت می شود.

ارزش غذایی غلات
غلات منبع انرژی برای انسان هستند. در کشورهای در حال توسعه، این دسته مواد تمام رژیم غذایی را در بر می گیرند. غلات حاوی هیدرات کربن، پروتئین، چربی، مواد معدنی و انواع ویتامین هستند که البته ضمن مراحل مختلف نگهداری و تهیه، ممکن است بخشی از مواد مغذی مذکور از بین برود.
دانه غلات که کاریوپس یا گندمه نام دارد، منبع خوبی برای تغذیه انسان می باشد. میزان پروتئین برنج از گندم کمتر است. میزان ویتامین های ضروری (از جمله تیامین) برنج صیقل داده شده هم از برنج قهوه ای کمتر می باشد، چون سبوس خود دارای ویتامین های مختلفی است که در مرحله ی صیقل دهی از برنج جدا می گردد.
البته به خاطر داشته باشید که با وجود همه ی موادی که ذکر شد، غلات غذای کاملی محسوب نمی شوند. مصرف این مواد به تنهایی نمی تواند یک رژیم غذایی متعادل و کامل محسوب گردد. میزان پروتئین و در واقع اسیدهای آمینه غلات و همچنین ویتامین موجود در آنها محدود است. برای این که یک فرد بالغ بتواند 65 تا 80 گرم پروتئین مورد نیاز خود را تنها از طریق غلات تأمین کند، باید مقدار بسیار زیادی از این دسته مواد بخورد که در عوض، به دلیل این که غلات حاوی هیدرات کربن هستند، فرد ممکن است چاق شود. بسیاری از پروتئین های گیاهی به همین دلیل که اسیدهای آمینه کافی ندارند نمی توانند به تنهایی در رژیم غذایی افراد مورد استفاده قرار گیرند، بلکه در کنار آنها باید از پروتئین های حیوانی و سبزیجات و حبوبات هم استفاده نمود. البته پروتئین های حیوانی که از انواع حیوانات تأمین می شوند، خود متکی بر منابع گیاهی و از جمله غلات هستند. چون اغلب از انواع گیاهان و غلات، به عنوان خوراک دام استفاده می شود.
امروزه مهندسین ژنتیک سعی می کنند تا با اصلاح نباتات، غلاتی با پروتئین هایی که اسیدهای آمینه ی ضروری بیشتری داشته باشند، تولید نمایند. مقدار دو اسید آمینه ضروری به نام های لیسین و ایزولوسین در غلات کم است و تمام متخصصین اصلاح نباتات تلاش می کنند غلاتی که میزان بیشتری از این دو نوع اسید آمینه داشته باشند را تولید نمایند.
غلات بیشترین شکل انرژی خود را به صورت نشاسته عرضه می کنند. استفاده از دانه کامل غلات، منبع خوبی برای فیبر گیاهی و اسیدهای چرب ضروری می باشد. از برنج به صورت پخته یا آرد برنج استفاده می شود. معمولاً غلات را برای استفاده تبدیل به آرد می کنند. گندم یکی از این غلات است که بیشتر آرد آن به کار می رود. از انواع غلات آرد شده در تهیه ی نان، پاستا، دسر، پیراشکی، کلوچه و... استفاده می کنند. البته آرد را گاهی از سیب زمینی، شاه بلوط، حبوبات و... هم تهیه می کنند.

فندق

گیاه شناسی
فندق درختچه ای است به ارتفاع تقریبا دو متر که در نواحی مساعد تا ارتفاع 6متر نیز می رسد .
درخت فندق بومی اروپا و آسیای صغیر است
برگهای درخت فندق پهن و نوک تیز با دو ردیف دندانه ، برنگ سبز و یا دمبرگی بطول تقریبا یک سانتیمتر می باشد فندق دارای دو نوع گل نر و ماده است که بصورت سنبله آویخته در پائیز ظاهر می شود .
فندق گرد 2/5-1/5 سانتیمتر است . دارای پوششی سبز رنگ بوده که پس از خشک شدن تدریجا از آن جدا می گردد.
خواص داروئی:
فندق از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است . برگ و شکوفه ،‌گل وپ وست آن (مخصوصا پوست ریشه آن )قابض است
1)فندق بدلیل اینکه دارای مقدر کمی مواد نشاسته ای است ضمنا دارای مواد معدنی زیادی مانند کلسیم ،‌پتاسیم ، فسفر ،‌منیزیوم ،‌سدیم و آهن می باشد غذای بسیار خوبی بای مبتلایان به بیماری قند است
2)فندق غذای مناسبی برای تقویت بدن و مخصوصا دوره نقاهت است .
3)فندق مقوی روده ها و معده است .
4)فندق سموم را از بدن خارج می سازد
5)فندق فشار خون را بالا می برد
6)خانم هائیکه در بین دو عادت ماهانه خونریزی دارند برای درمان آن باید جوشانده پوست فندق بخورند .
7)روغن فندق برای از بین بردن سرفه و درد سینه مفید است .
8)روغن فندق برای کبد نافع است
9)برای جلوگیری از ریزش مو پوست فندق رابسوزانید و خاکستر آنرا با پیه مخلوط کرده و قسمت هایی را که مو ریخته با آن ماساژ دهید .
10)فندق بو داده مخلوط انیسون برای سوزش مجرای ادرار و تقویت نیروی جنسی مفید است
11)آنهائیکه کارهای فکری می کنند باید فندق بخورند زیرا بدلیل داشتن فسفر زیاد مغز را تقویت می کند.
در احادیث وارد شده که گذاردن فندق دراطراف خانه از گزند عقرب جلوگیری میکند. خوراکی
در برخی موارد به صورت ضماد
همچنین روغن آن در بسیاری از موارد مفید میباشد.

سنجد

نام علمی سنجد «Elaeagnusan gastifolial» است و رویشگاه این درخت بدلیل سازگاری آن با محیط‌های مختلف در اغلب نقاط کره زمین از جمله آمریکای شمالی، اروپای شرقی و غربی، آسیای مرکزی و شمالی و ... است. به گزارش سرویس «بهداشت و درمان» خبرگزاری دانشجویان ایران،‌ به طور کلی 3 نوع درخت سنجد در دنیا وجود دارد که 2 نوع هلاگنوس و هیپوفار در ایران موجودست. درخت سنجد هلاگنوس به دلیل درشتی میوه‌، قامت بلند، نداشتن خار و برگهای پهن به درخت سنجد هیپورفیا برتری دارد. خواص درخت سنجد در تمام اندامهای آن منتشر شده است و ریشه، چوب، پوست و میوه آن دارای خواص دارویی و صنعتی متفاوتی است از پوست درخت سنجد یک ماده شیمیایی دارویی مهم به نام تتراهیدروآرمور - متیل - N استخراج می‌شود. از برگ درخت سنجد آلکانویید استخراج می‌شود که در صنایع داروسازی کاربرد دارد. اسانس گل سنجد در صنایع داروسازی و آرایشی و عطرسازی بکار می‌رود. درخت سنجد دارای 3 قسمت برون بر (پوست قهوه‌ای رنگ)، میان‌بر (آردی شکل) و درون بر (هسته چوبی و سفت آن) است که قسمت میان‌بر و درون بر آن دارای ارزش غذایی فراوان است. در قسمت میان‌بر 2 نوع قند گلوکز و فروکتوز، 7 نوع چربی اشباع شده و اشباع نشده وجود دارد. در قسمت درون بر سنجد 17 نوع آمینواسید و مقداری پروتئین وجود دارد که هر یک از این آمینواسیدها خواص دارویی بسیار مفیدی دارند بطوری که می‌توان گفت میوه سنجد یک میوه دارویی صفراست. این میوه در طب سنتی به عنوان تانن قابض است بنابراین در معالجه بیماریهای دندان، لثه و اسهال و در درمان زخم معده موثر است و می‌تواند از خونریزی جلوگیری کند. اگر آرد و هسته‌ میوه سنجد با هم آسیاب شود مصرف خوراکی آن بیماری آرتروز را درمان می‌کند.
خواص سنجد از نظر احادیث :
گوشتش گوشت می آورد استخوانش استخوان میرویاند و پوستش پوست آور است کلیه ها را گرم و معده را دباغی میکند و ایمن از بواسیر و ادرار قطره قطره است. ساقها را نیرو میبخشد ، جذام را ریشه کن میکند و برای تب سودمند است

خرما

گیاه شناسی
خرما میوه ای بسیار قدیمی است. این میوه پرخاصیت برای مردم کشورهای اروپایی و آمریکایی تا حدی ناآشنا است و آنرا فقط در کیک و شیرینی مصرف می کنند ولی در خاورمیانه و مخصوصا در کشورهای عربی بعنوان یک غذای اصلی بکار می رود .
خواص داروئی:
درخت خرما خواص بیشماری دارد و می توان گفت که از تمام قسمتهای این درخت می توان استفاده کرد و یک ضرب المثل عربی می گوید که خواص درخت خرما باندازه روزهای سال است.
از برگ و شاخه درخت خرما سبد و فرش تهیه می کنند . از هسته آن نان و از میوه خرما عسل. همانطور که می دانیم خرما تنها میوه ایست که در صحرا وجود دارد و طبیعت این درخت را به مردم صحرا داده است که تمام احتیاجات خود را از آن رفع می کنند .
مردم صحرا هسته درخت خرما را در کرده و از آن نان می پزند یا در این هسته را بو داده و از آن بعنوان قهوه استفاده می کنند زیرا دم کرده آن بسیار مطبوع است و یا حتی این در را در آب برای چند روز خیس کرده و بعنوان غذای مقوی به شترهای خود می دهند و معتقدند که این غذا از گندم و جو مقوی تر است .
اعراب از قدیم اعتقاد داشتند که خرما انرژی خورشید را گرفته و در خود ذخیره می کنند و این انرژی با خوردن خرما به بدن آنها منتقل می شود .
اعراب از خرمای کال نیز استفاده می کنند و معتقدند که اثرات درمانی بسیاری دارد من جمله خرمای سبز تقویت کننده اعمال جنسی و انرژی زا میباشد . حتی هسته خرمای سبز را نیز در کرده و پمادی از آن تهیه می کنند که برای زخمهای آلات تناسلی بکار میرود .
اثر دیگر معجزه آسای هسته خرما از بین بردن تورم پلک های چشم است برای این منظور پمادی از در هسته خرما درست کرده و آنرا روی چشم می گذارند این پماد برای رشد مژه های چشم نیز بهترین دارو است .
زندگی پرمشغله و ناراحتی های روانی که میل جنسی را در بعضی از اشخاص از بین می برد بهترین علاجش خوردن مداوم خرما است که میل جنسی را باین اشخاص باز می گرداند . در زمانهای قدیم همواره خرما را برای قدرت و انرژی بکار می برده اند و هنوز بهترین میوه برای بازیافتن انرژی و قدرت جوانی است .
گلهای درخت خرما نیز خاصیت دارویی دارند . طعم گلهای درخت خرما تلخ است و اثر مسهلی دارد .
خرما از نظر احادیث :
ناشتا خوردن آن کرمها را در شکم میکشد و در هنگام تب باید از آن پرهیز کرد خوردن خرمای نارس ناشتا و نوشیدن آب پس از آن بدن را فربه و اگر آب ننوشند لاغر میکند و در آن شفای دردهاست. به صورت رسیده و خام خورده میشود

به گفته یک کارشناس تغذیه؛ آهن موجود در خرما در پیشگیری از بروز بیماری فقر آهن موثر است.

یوسف نقیایی با بیان این مطلب، افزود: خرما در گروه میوه‌ها قرار دارد و سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز بدن است.

وی با بیان این که هر یکصد گرم خرمای تازه حاوی 250 کیلوکالری انرژی است، افزود: عمده‌ترین مواد تشکیل دهنده خرما را کربوهیدراتها تشکیل می‌دهند؛ به طوری که 67 درصد از اجزای تشکیل دهنده خرما را کربوهیدرات‌ها به ویژه ساکاروز و فروکتوز تشکیل می‌دهد.

نقیایی همچنین 5/2 درصد پروتئین، ‌5/7 گرم فیبر خوراکی، ‌یک میلی‌گرم آهن، پتاسیم، ‌ویتامین A ، ‌بتاکاروتن، ‌41 میلیگرم کلسیم، ‌57 میلیگرم فسفر را از دیگر اجزای تشکیل دهنده خرما عنوان کرد و یادآور شد: خرما با توجه به داشتن مقدار قابل توجه فیبر خوراکی در پیشگیری از سرطان‌های دستگاه گوارش به خصوص سرطان کولون و نیز کاهش چربی‌های خون موثر است.

وی تصریح کرد: ‌امروزه خرما در پیشگیری از فقر آهن موثر شناخته شده است، چرا که میزان آهن موجود در خرما در هر یکصد گرم به یک میلیگرم می‌رسد که این مقدار نسبت به سایر مواد غذایی مقدار قابل توجهی محسوب می‌شود.

نقیایی با اشاره به مقدار پتاسیم موجود در خرما اظهار کرد: به همین دلیل مصرف خرما، بیماری‌های قلبی-عروقی را نیز بهبود می‌بخشد.

وی با بیان این که خرما دارای مقدار قابل توجهی ویتامین A و بتاکاروتن است، افزود: ‌ویتامین A موجود درخرما از بروز بیماری‌های عفونی پیشگیری می‌کند.

این کارشناس تغذیه در پایان با تاکید بر ارزش غذایی این ماده غذایی،‌ خرما را بهترین ماده غذایی هنگام شروع افطار در ماه رمضان دانست و خاطرنشان کرد: ‌از آنجایی که خرما دارای کالری زیادی است، مصرف بی رویه این ماده غذایی نیز توصیه نمی‌شود، چرا که می‌تواند منجر به افزایش وزن و چاقی شود